ไม้ล้มลุกหลายปี ลำต้นตั้งตรง สูง 10-25 ซม. แตกกิ่งก้านมาก ใบเดี่ยว เรียงเวียน ช่อดอกแบบช่อกระจุกซ้อนเชิงประกอบ แต่ละช่อมี 1-3 ดอก ออกตามซอกใบใกล้ปลายกิ่ง กลีบเลี้ยงสีแดงอมม่วง โคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด ปลายแยกเป็น 5 แฉก รูปรีกว้าง ปลายมน กลีบดอกสีม่วงหรือสีชมพูอมม่วง โคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด ปลายแยกเป็น 5 แฉก รูปเกือบกลม เรียงซ้อนเหลื่อมกัน เกสรเพศผู้ 2 เกสร ก้านชูอับเรณูติดบนหลอดกลีบดอก อับเรณูขนาดใหญ่สีม่วงเข้ม รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ รูปทรงกระบอก มี 2 ช่อง แต่ละช่องมีออวุลจำนวนมาก ผลแบบผลแห้งแตก รูปทรงกระบอก เรียวยาว ผลแก่บิดเป็นเกลียว เกลี้ยง มีกลีบเลี้ยงติดทนและขยายใหญ่หุ้มที่โคน เมล็ดขนาดเล็กจำนวนมาก

ก้านเกาสตุภะเป็นพืชหายากของไทย พบเฉพาะทางภาคเหนือ (พบมากที่ดอยหัวหมด อำเภออุ้มผาง จังหวัดตาก) ขึ้นตามพื้นหินปูนผุกร่อนหรือตามซอกหินปูน ที่สูงจากระดับทะเลปานกลาง 800-900 ม. ออกดอกเดือนกรกฎาคม-สิงหาคม ต่างประเทศพบที่เมียนมา มีสถานภาพเป็นพืชที่มีแนวโน้มใกล้สูญพันธุ์ (Vulnerable : VU) ตามเกณฑ์การประเมินของ IUCN 2012

เอกสารอ้างอิง :

Puglisi, C., Middleton, D. J., Triboun, P. & Möller, M. 2011. New insights into the relationships between Paraboea, Trisepalum and Phylloboea (Gesneriaceae) and their taxonomic consequences. Taxon 60(6): 1693–1702.